Συνέντευξη με την Άννα Κουρούπου

Μόνικα: Σήμερα έχω την ευχαρίστηση και τιμή να πάρω συνέντευξη από την Άννα Κουρουπού, μια δυναμική Ελληνίδα τρανς ακτιβίστρια, συγγραφέας, blogger, η οποία έχει γράψει το βιογραφικό βιβλίο με τίτλο “Γιατί δεν έχω σαν το δικό σου, μαμά” (2011). Γειά σου Άννα!

Άννα: Γειά σου Μόνικα!

Μόνικα: Θα μπορούσες να μας πεις μερικά πράγματα για σένα;

Άννα: Φοβάμαι πως μου είναι πολύ δύσκολο να μιλάω για τον εαυτό μου. Αν πω προτερήματα, έχω το φόβο πως θα θεωρηθώ ότι περιαυτολογώ. Αν από την άλλη αναφέρω ελαττώματα, θα μπει μίαν διαχωριστική γραμμή, ότι ψάχνω για κομπλιμέντα. Οπότε αφήνω τους άλλους να μιλούν για μένα.

Μόνικα: Πολλές τρανς γυναίκες στην Ελλάδα σε θεωρούν πρότυπο και δυναμική ακτιβίστρια η οποία αγωνίζεται για τα δικαιώματα των τρανς γυναικών στη χώρα σου. Τον δέχεσαι αυτόν τον τίτλο;

Άννα: Όχι .Δεν θεωρώ τον εαυτό μου ακτιβίστρια ,με την κλασσική του έννοια. Ένας άνθρωπος που ασχολείται με τον ακτιβισμό, ουσιαστικά δεν έχει ζωή. Ή μάλλον, το νόημα της ζωής του είναι μόνο αυτό. Εγώ δεν ανήκω σε αυτή την κατηγορία. Συμπαραστέκομαι στα προβλήματα των τρανς ανθρώπων, με γνώμονα πάντα, μια αλλαγή προς το καλύτερο για τα νεότερα παιδιά. Και πίστεψε με, αυτά τα παιδιά παίρνουν δύναμη από μένα και τις δράσεις μου, παρά μια “ολοκληρωμένη” τρανς προσωπικότητα. Έχει κλειδώσει τα θέματα της , ελέω κρίσης και κοινωνικών αποκλεισμών. Και κάπου το θεωρώ και κατά κάποιο τρόπο, λογικό. Δυστυχώς.

Παρέλαση ΛΟΑΤΚΙ.

Μόνικα: Πως βλέπεις την κατάσταση για τις τρανς γυναίκες αυτή την στιγμή στη χώρα σου;

Άννα: Στην κοινωνική κρίση που αναφέρθηκα, όπως είναι πάντα αναμενόμενο, τα πράγματα έχουν δυο όψεις. Ανέβηκαν στην ατζέντα τα ανθρώπινα δικαιώματα και καταφέραμε κάποιες διεκδικήσεις να τις κάνουμε δικές μας αλλά και να δώσουμε μεγάλη ορατότητα στην τράνς κατάσταση- και από την άλλη κάθε τι φασιστοειδές και μισαλλόδοξο πλάσμα βρίσκει πρόσφορο έδαφος για να εγκληματήσει κατά των τράνς ,με οποιοδήποτε τρόπο.

Μόνικα: Έχεις παρατηρήσει καθόλου πρόοδο σε σχέση με τις προκλήσεις που είχες να αντιμετωπίσεις την δεκαετία του 80;

Άννα: Σαφώς. Εκείνα τα χρόνια στο άκουσμα της λέξης τραβεστί, όλοι περίμεναν να δουν έναν ογκώδη τριχωτό άνδρα-πούστη, να φοράει περούκα. Αυτή ήταν η γνώση τους και έπρατταν αναλόγως. Γίνονται και έγιναν μικρά αλλά σημαντικά βήματα. Όλα όμως ξεκινούν από την οικογένεια και την παιδεία. Αν δεν δώσουμε βάση εκεί, οι “νίκες” θα είναι Πύρειες.

Μόνικα: Η δράση των τρανς συνήθως συσχετίζεται με αυτή των υπολοίπων ΛΟΑΤ ομάδων. Το γεγονός ότι είναι το τελευταίο γράμμα της ομάδας, καταφέρνει η τρανς κοινότητα να προωθήσει τους στόχους της μέσω του ΛΟΑΤ συνόλου;

Άννα: Στην ουσία πλέον, δεν είναι το τελευταίο γράμμα. Έχουν προστεθεί και άλλα. Το καταφέρνει πολύ δυναμικά και με πολιτικό τρόπο και λόγο, μέσω του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ). Η τρανς ατζέντα, θεωρώ, ότι είναι ένα αρκετά βαρύ, πολύτιμο φορτίο, που πρέπει να αξιοποιηθεί σωστά από όλο το κοινωνικοπολιτικό σύστημα.
Είμαστε ενδιαφέροντες άνθρωποι, ικανοί, επαγγελματίες κλπ. Άρα, άνθρωποι. Κομμάτι μιας κοινωνίας. Αδικημένο, παρατημένο. Στην ερώτηση σου ,όμως, ναι έχουμε σύμμαχο όλο το ΛΟΑΤΚΙ κίνημα. Όπως και εμείς σε κάθε ευάλωτη ομάδα, είμαστε στυλοβάτες, όσο αντέχουμε.

Στήριξη Ανθρώπων με HIV.

Μόνικα: Συμμετέχεις σε πολιτικές καμπάνιες; Πιστεύεις ότι οι τρανς γυναίκες μπορούν να κάνουν τη διαφορά στη πολιτική;

Άννα: Πιστεύω ακράδαντα ότι ένας τρανς άνθρωπος δεν γίνεται να μην είναι πολιτικοποιημένος, λόγω της ίδιας της υπόστασης του. Απλά, οι περισσότεροι δεν το γνωρίζουν ούτε οι ίδιοι. Δεν γίνεται να έχεις υποστεί τόσες διακρίσεις και να μην έχεις έστω λίγο πολιτική σκέψη. Με αυτή τη λογική, σαφώς χρειάζονται τέτοιοι άνθρωποι στο πολιτικό σύστημα.

Μόνικα: Ποια είναι η γνώμη σου γενικά για τις τρανς ιστορίες ή χαρακτήρες που απεικονίζονται σε Ελληνικές ταινίες, εφημερίδες και βιβλία;

Άννα: Αρχίζει μια βελτίωση σιγά σιγά. Η καρικατούρα παίρνει την απλοϊκή της μορφή. Οι δημοσιογράφοι, δυστυχώς, αρνούνται να συμπεριφερθούν πολιτικώς ορθά αλλά και ανθρώπινα πάνω απ’ όλα , στα τράνς ζητήματα. Χρησιμοποιούν κακοποιητικούς όρους συνέχεια. Πολύ λίγες οι εξαιρέσεις. Παρόλο που το σωματειο μας, έχει εκδώσει και μοιράσει σε όλα τα ΜΜΕ και φορείς οδηγό για τη σωστή και επιθυμητή ορολογία. Αλλά οι περισσότεροι τον πέταξαν στα σκουπίδια. Το κίτρινο πάντα πουλάει. 

Μόνικα: Γιατί αποφάσισες να γράψεις την αυτοβιογραφία σου;

Άννα: Ήταν μια καθαρά προσωπική μου ανάγκη. Το να γράψω στο χαρτί κάποια κομμάτια της ζωής μου, που με σημάδεψαν, έτσι ώστε να ανακαλύψω τις αιτίες για το ψυχικό τέλμα που βρισκόμουν. Κουβαλώ πολύ σκοτάδι μέσα μου, αλλά είμαι ανοιχτή σε κάθε δέσμη φωτός. Η έκδοση, ήταν περισσότερο προτροπή φίλων. Ότι κάτι έχω να πω. Δεν το πίστευα. Διαψεύστηκα ευχάριστα.

Μόνικα: Ποια χαρακτηριστικά της εμπειρίας σου, μπορούν να βοηθήσουν άλλες τρανς γυναίκες;

Άννα :Τα μηνύματα που λαμβάνω και οι συζητήσεις που γίνονται, δείχνουν ότι πολλά νέα παιδιά παίρνουν δύναμη από τη δική μου δύναμη, που δεν γνώριζα ότι κατέχω. Ότι πρέπει και οφείλουμε στον εαυτό μας να υπενθυμίζουμε πως δεν έχει κανείς δικαίωμα να μας υποτάξει ή να ξεφτιλίσει την αξιοπρέπεια μας. Μα κανένας!

Γιατί δεν έχω σαν το δικό σου;

Μόνικα: Σε ποια ηλικία έκανες επαναπροσδιορισμό φύλου; Ήταν δύσκολη διαδικασία; 

Άννα: Στα 24.Διαδικαστικά καθόλου δύσκολη. Πόσο μάλλον δε, για την εποχή εκείνη. Τώρα πλέον πιστεύω πως η τεράστια επιθυμία να γίνει, έσβησε όλα τα υπόλοιπα. Το να διατηρηθεί ο κόλπος “δημιουργικός” τις μετέπειτα μέρες ,ήταν μια επίπονη διαδικασία ομολογώ. Αλλά άξιζε τον κόπο και τον πόνο.

Μόνικα: Κατά την περίοδο του επαναπροσδιορισμού σου, είχες τρανς πρότυπα που υπήρξαν έμπνευση για σένα;

Άννα: Ναι. Υπήρχε μια τράνς γυναίκα από φυλομετάβαση, που τη γνώρισα όταν ανακάλυψα ότι ανήκω σε άλλο “κόσμο” και όχι σ αυτόν που μου έδειξαν. Μια υπέροχη κυρία, που της χρωστώ πολλά εν τέλει , χωρίς να έχουμε επίγνωση τότε και οι δυο τι είχε επιτελεστεί. Να είναι καλά.

Μόνικα: Υπάρχουν τρανς γυναίκες που θαυμάζεις και σέβεσαι αυτή τη στιγμή;

Άννα: Εν τη γενέσει τους ,όλες τις τράνς τις θαυμάζω για αυτό ακριβώς που είναι. Άλλο πράγμα φυσικά η συμπάθεια και ο σεβασμός. Εκτιμώ βαθιά τον αγώνα και τη δουλειά που κάνει η Μαρίνα Γαλανού για την τρανς κοινότητα με το ρόλο της ως πρόεδρος ενός πολύ δυναμικού σωματείου. Εκτιμώ εν γένει κάθε άνθρωπο που τολμά να βάλει στην άκρη το φόβο-πράγμα πολύ δύσκολο- και να σηκώσει τη φαρέτρα με τα όπλα. Όλοι κουβαλάμε τέτοια. Απλά φοβόμαστε.

Μόνικα: Ποιο ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετώπισες όταν έκανες ‘coming out’? 

Άννα: Η στοχοποίηση και ο τόσο απροκάλυπτος ρατσισμός από πολλές κατευθύνσεις. Με τρόμαξε, πολύ. Αλλά με δυνάμωσε, με πείσμωσε, με ολοκλήρωσε. Ήμουν υποχρεωμένη λόγω συνθηκών να επιτελώ ένα «ρόλο». Γυναίκα. Δεν μπορούσα να φωνάξω σε μια κοινωνία απαίδευτη, πως ναι μεν είμαι γυναίκα, αλλά δεν γεννήθηκα έτσι. Αναφέρομαι στο βιολογικό φύλο, φυσικά.
Εργαζόμουν επι πάρα πολλά χρόνια σε οίκους ανοχής, ως «γνήσια» γυναίκα. Έπειθα. Λόγω εμφάνισης, μη ενημέρωσης κλπ. Αυτή η κατάσταση όμως, καθημερινά επι 50 ας πούμε, άφησε πολύ πράγμα μέσα μου. Με εξόντωσε. Με έφτασε στα όρια μου. Η ψυχή μου ήδη αργοπέθαινε και άρχισε να αντιδρά και το σώμα.(ψυχοσωματικά).Αυτή η απελευθέρωση που ήρθε πολύ έντονη, έχει ως αποτέλεσμα σήμερα να φοβάμαι μόνο τον εαυτό μου και κανέναν άλλο. Το θεωρώ μεγάλη κατάκτηση. 

Μόνικα: Σου αρέσει η μόδα; Τί είδους ρούχα φοράς; Επιλέγεις συγκεκριμένα κομμάτια, χρώματα ή τάσεις;

Άννα: Δεν πήγαινα ούτε “πάω” ποτέ με τη μόδα. Είμαι αρκετά αντιδραστικό στοιχείο, σε ότι έχει να κάνει με τη μάζα. Αρπάζω ότι μου πάει. Προτιμώ, εννοείται, το μαύρο χρώμα.

Απλά υπέροχη.

Μόνικα: Έχεις σκεφτεί ποτέ την καριέρα του μοντέλου;

Άννα: Χαχαχαχαχαχαχα, ποτέ. Δεν θα μπορούσα άλλωστε. Δεν ειχα τα εχέγγυα. Ειμαι αρκετά κοντή για κάτι τέτοιο. Αλλά δεν το είχα και ποτέ στο μυαλό μου. Αν το σκεφτείς και λίγο χιουμοριστικά, κάθε μέρα “πασαρέλα¨ έκανα τόσα χρόνια. 

Μόνικα: Την δεκαετία του 80, έλαβες μέρος σε πολλά καλλιστεία. Ποια είναι η γνώμη σου για αυτά; Κάποιοι ακτιβιστές ασκούν κριτική, τονίζοντας ότι οδηγούν σε εμμονή με την νεότητα και την ομορφιά.

Άννα: Καταρχάς όχι σε πολλά. Μια φορά έλαβα μέρος και πήρα τον πρώτο τίτλο. Τι κακό έχει η νεότητα και η ομορφιά; Και τι σημαίνει εμμονή με αυτό; Η φιλαρέσκεια είναι σωτήρια πολλές φορές. Είναι ένα μονοπάτι που έχει τη δύναμη να σε πηγαίνει αλλού. Σαν να σου “κρύβει” τον πραγματικό άσχημο δρόμο. Εν ολίγοις όποιος παραδεχτεί ότι δεν θέλει να είναι όμορφος ή είναι ψεύτης ή λέει ψέματα.

Μόνικα: Πάντως, είχες το μυαλό, την νοημοσύνη, το ταλέντο και την ομορφιά (ακόμη την έχεις) για να γίνεις μεγάλη ηθοποιός. Παρόλα αυτά, είχες μόνο έναν ρόλο στη καριέρα σου, στο "Luton” (2013) σκηνοθεσία Μιχάλη Κωνσταντάτου. Έχεις μετανιώσει τίποτα; Θα μπορούσες να κατορθώσεις κάτι παραπάνω;

Άννα: Θεωρώ ότι υπερβάλλεις αλλά οκ, σ ευχαριστώ για το κομπλιμέντο. Δεν είχα ποτέ μα ποτέ την επιθυμία να γίνω ηθοποιός και ούτε είμαι. ‘Χρησιμοποιήθηκα’ για αυτό ακριβώς που είμαι. Ως τρανς γυναίκα εκδιδόμενη. Αν δεν είχα αποδεχτεί τον εαυτό μου ακριβώς ως έτσι, δεν θα το έκανα. Όσοι με ρώτησαν αν προσβλήθηκα από τις προτάσεις για τέτοιους ρόλους –σε δυο ταινίες- η απάντηση μου ήταν, ότι αγαπώ τον καθρέφτη μου και τον καθαρίζω συχνά.

Μόνικα: Θα μπορούσες να μου μιλήσεις για την αξία της αγάπης στη ζωή σου;

Άννα: Η μέγιστη. Πρωτίστως από την οικογένεια μου. Η μάνα μου. Κάποιοι άντρες με αγάπησαν πολύ. Κι εγώ. Ίσως όχι τόσο, τώρα που το σκέφτομαι. Ο εγωισμός της επιβίωσης στενεύει τα περιθώρια για τέτοιες “πολυτέλειες”. Αγάπησα τελικά με γνώμονα εμένα. Αλλά , κάπως έτσι δεν αγαπάμε όλοι; Για εμάς…

Μόνικα: Τί θα πρότεινες σε όλες τις τρανς κοπέλες οι οποίες υποφέρουν από δυσφορία φύλου;

Άννα: Καταρχάς να μιλήσουν με κάποιο ειδικό. Οποιαδήποτε άλλη συμβουλή θα είναι άκυρη, γιατί κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Θα μπορούσα να ξαναπώ, τόλμη. Από που την αντλείς όμως αν είσαι πχ σε μια μικρή επαρχιακή πόλη και είσαι με το δάχτυλο μονίμως στο πρόσωπο; Αν ο πατέρας σου σε κακοποιεί, έστω και λεκτικά κάθε φορά που ξεφεύγεις και αποδράς σε αυτό που σου όρισε η φύση; Πως θα πω τόλμησε; Αν δεν γνωρίζεις τις συνθήκες δεν μπορείς να δίνεις συμβουλές. Οπωσδήποτε συνιστώ θάρρος, υπομονή, επιμονή.

Στο σπίτι με την Λούση.

Μόνικα: Η φίλη μου η Gina Grahame μου έγραψε κάποτε ότι δεν πρέπει να περιορίζουμε τις δυνατότητες μας εξαιτίας του πώς γεννηθήκαμε ή από αυτά που πράττουν άλλοι τρανς άνθρωποι. Δεν πρέπει τα όνειρα μας να τερματίζουν σε ένα χειρουργικό τραπέζι – εκεί θα πρέπει να ξεκινούν. Συμφωνείς με αυτό;

Άννα: Σαφέστατα αλλά με μια μικρή διαφοροποίηση. Δεν είναι απαραίτητη προϋπόθεση ένα χειρουργείο. Έστω και αν το λέει μεταφορικά. Οι τρανς άνθρωποι είμαστε πλάσματα φτιαγμένα από ιδιαίτερα υλικά. Είμαστε πολύτιμοι για την κοινωνία, διότι άθελα μας γινόμαστε ο καθρέφτης της. Και δεν της αρέσει ο αντικατοπτρισμός γιατί δεν έχει την τόλμη να πράξει κάτι ανάλογο που λέγεται, ελευθερία.
Για αυτό λατρεύουν να μας μισούν. Βλέπουν αυτό που επιθυμούν αλλά δεν τολμούν από φόβο να κάνουν τα όνειρα τους πράξη και δεσμεύονται σε κουτιά λογικής και κοινωνικοποίησης. Δεν το λέω υπεροπτικά, ούτε με θυμικό. Τους λυπάμαι. Η ελευθερία έχει αντίτιμο. Αλλά είναι ανεξάντλητη. Και πάνω απ’ όλα άυλη.

Μόνικα: Άννα, σε ευχαριστώ για την συνέντευξη!

All the photos: courtesy of Anna Kouroupou.

© 2017 - Monika Kowalska & Katherine Reilly.

Στα ελληνικά